SEPTICAEMIA

Dr. H. Lalrinmawia, M.D.

 

Septicaemia tih hi tunlaiin mipuiin kan hre lar hle a, tlang hri leng ang deuh thawa ngai pawh kan awm hial awm e. He natna (Septicaemia) chungchang hi mipuiten chiang zawka kan hriat theih nan, hriatthiam awl thei ang ber turin sawifiah in tum teh ang.

 

1. S e p t i c a emi a hi engnge ni?

 Septicaemia awmzia chu natna hrik (Micro-or-ganisms) leh an tur (Toxins) thisena an

tai darh (Spread) sawina a nia. A awmzia pawh 'thisen septic' tihna a ni mai.

 

2. Eng nge a chhan?

Septicaemia hi kan taksa khawilai pawha nat na ‘infection,’ avangin a lo awm thei. Vun natna (skin infection) te, zun kawng pan (Urinary tract infection) te, chuap lam natna (Pneumonia) te, ngal nget (osteomyelytis) te leh thluaka khawsik lut (meningitis)

te hi a tai darh vak thei vek a, chu chuan septicaemia chu a thlen mai thin a ni. Khing infection te khi a tirah chuan kan taksa peng khat ah chauh awm bing (localized) in,  enkawlna tha tak pek a nih chuan a dam mai thin a. Mahse, kan taksa a natna dotu lam (immunity) in a hneh zawh lo h emaw, damdawiin a hneh zawh loh chuan, natna hrik leh a tur chu thisen zamah lutin, kan taksa peng hrang hrangah natna (infection) chu a tai darh ta chiam a, chu chu Septicaemia kan tih chu a lo ni ta a ni. Entirnan: Ngal nget chuan ke ruh pakhat a khawih a, a ngal bawrah chauh chuan a natna chu a la insawr bing (localized) a. Mahse rei lo deuh hnuah chuan a lo tai darh thei ta thin a ni.

 

3. A lo chhuah dan eng nge ni?

 A tirah chuan khawsik, tlun leh marphu rang a awm thin a, tin, a t ira natna, a

15

intanna (Loc al s it e of infection) azirin a lan dan a danglam thei. Ent ir nan :

Pneumonia a nih chuan khuh, thawk kalh an nei tel a; kal na a nih chuan an nak bawr a na tel a, vun p^n atanga intan a nih chuan p^n, khawihli etc. An nei thin. A natna a lo zual zel chuan thisen a hniam (BP hniam) a, thlan chhiain a bual a, vuna sen thit thet (rash) an nei tel a, a nasat deuh phei chuan nikhaw hr ia t lohna (unconsciouns-ness) thlengin a awm thei thin.

4. Eng nge a enkawl dan?

A chunga tarlan ang khian, a t irah Septicaemia vanga khawsik tih a hriat kher

loh thei. Chuvangin, eng vanga khawsik pawhin entir hma a tha hle a ni. Septicaemia tih

hr ia t a nih t awh chuan damdawi ina enkawl ngei a tha ber. Thisen exam, X-Ray leh

investigations kan tih hian, kan tum ber thinte chu:

I) A chhan hmuhchhuahdamlo tam tak (Septicaemia shock) chu Hospital-a an rawn

luh hian a chhan hriat nghal mai loh chang a tam. II) Taksa peng ( or gans ) hrang hrang a khawih chhiat leh chhiat loh en chian. III) A nat na ka l ze l dan (progress) chhui (monitor) nan a damdawi chu a natna hrik a zirin thlan a ni tlangpui. Tin, antibiotics chauh lo pawh, drip te leh damdawi dang dang pawh hman a ngai thin. Tin, a tira natna hrik leh infection lo taidarhna hmun hriat hma hian antibiotics te hi a tha tura ngaih

rin thua pek tan a ni tlangpui a, a hnua report kimchangte a chhuah hnuah, a tul chuan thlak leh thin a ni. Tin, hriat tur chu report pawimawh eg: Calture etc chhuah nan hian darkar 48-72 a duh tlangpui.

 

5. Eng nge a inven dan?

Septicaemia hi hotea ven theih mai a ni a, hetiangin:-

1) Natna (infection) ngaih pawimawh a, enkawl/entir hma.

II) Mahni t aksa duat : - Exercise lak that , zuk leh hmuam tih loh, Ruihtheih thil

laka fihlim.

 

6. Tute nge Septicaemia nei awlsam (prone)?

a) Diabetics (Zunthlum)

b) Immune suppressed (Eg: AIDS) etc.

c) Ei tha lo (rethei vang, nachang hriat loh vang) etc.

d) Zu/drugs tih nasat.

e) Mei zu rei leh zu hnem.

f) Thingtlang, inenkawlna (medical facilities) that lohna hmun

g) Mahni ngaihdana inenkawl

h) Dakt awr lem thua lo inenkawl ve vak ching. Kan ziah tak ang khian “Septicaemia” hi tlang hrileng a ni lo t ih leh khawsik zawng zawng an septicaemia vek kher lo tih kan hre thei awm e. Hmaih leh ziah kim theih loh tam tak a awm a, a hrechiang duh chuan min rawn zawt thei reng e.